سرطان کلیه و روش های درمان

امروزه به دلیل آلاینده های شیمیایی موجود در هوا و شیوه نادرست زندگی روزمره افراد، از بیماری های رایج در دنیا، به ویژه در ایران، انواع سرطان می باشد. سرطان کلیه جزو فهرست ده سرطانی است که بسیار در بین مردم دنیا، شایع است. اینکه چرا تا این اندازه، بیماری سرطان در بین جوامع پیشرفت داشته است، تا سال های اخیر برای بسیاری از محققان و دانشمندان، جای سوال و نیازمند تحقیقات گسترده بود.

اجزای بدن انسان ها با یکدیگر هماهنگی هایی دارند که اگر یکی از این اعضا دچار اختلالاتی شود نیز باقی اجزای بدن دچار ناهماهنگی و مشکل می‌شوند و بیماری در هر یک از این اندام ها می‌تواند به مرور بر سایر اندام ها نیز تاثیر گذار باشد. یکی از مهمترین اندام ها در بدن کلیه ها می‌باشند که مواد معدنی و آب را در بدن تصفیه و میزان لازم را حفظ می‌کند همچنین میزان اوره، اسید اوریک و سایر مواد را در خون با استفاده از مکانیسم های دقیق کنترل می‌کند. گاهی این عضو لوبیایی شکل دچار به بیماری های بدخیم از جمله سرطان کلیه می‌شود و باید درمان سرطان کلیه انجام شود.

با توجه به پیچیدگی و چالش‌های این بیماری تصور بر این بود که قطعا زمینه ایجاد این بیماری هم علل پیچیده ای دارد. به همین منظور مطالعات گسترده ای برای یافتن عوامل موثر در تشکیل این بیماری انجام گرفت. محققان در نهایت به این نتیجه رسیدند که داشتن سبک زندگی درست، استفاده از مواد غذایی آنتی اکسیدانی در برنامه‌های غذایی، دوری از تنش‌های بیهوده، جایگزینی سبزیجات در تغذیه و … می تواند، تا حد بسیار زیادی از ایجاد بیماری سرطان در افراد جلوگیری کند.

کلیه ها چگونه کار می‌کنند؟

کلیه ها جایگاهی در دو طرف ستون فقرات و پشت شکم داشته و وظیفه اصلی آن ها تصفیه خون می‌باشد. سطح مواد معدنی را د ر بدن در حالت تعادل نگه داشته و مواد اضافی را به حالت ادرار به مثانه وارد می‌کند. شاید جالب باشد که بدانید خون انسان ها در طول شبانه روز تقریبا حدود 40 دفعه از کلیه ها عبور کرده که حدود 25 در صد اکسیژن بدن را صرف تصفیه خون می‌کنند. عملکرد کلیه ها به واحد های اصلی یعنی نفرون ها وابسته بوده زیرا این واحد های اصلی مواد اضافی را به حالت ادرار تولید می‌کنند.

رگ های بسیار زیادی به درون کلیه ها منشعب شده که خون از طریف این اجزا به کلیه وارد و توسط گلومرول های کلیه که همانند فیلتر عمل می‌کنند، تصفیه می‌شود. در مراحل بعدی پس از پایان کار کلیه، خون و مواد معدنی به سیستم گردش خون بازجذب پیدا می‌کنند.

گاهی سلول های بدخیم و ناهنجار در داخل کلیه ها تشکیل شده و رشد کرده که در واقع به بیماری سرطان کلیه معرف است که در آقایان بیشتر از بانوان نیز به چشم می‌خورد.

سرطان کلیه چیست و چگونه پیشرفت می‌کند؟

زمانی که بدن با شرایط کاهش اکسیژن رسانی روبه‌رو شود، مغز تصمیم به القای مرگ سلولی در برخی بافت ها می‌گیرد. کاهش اکسیژن رسانی سبب می شود، برخی از سلول ها در برابر مرگ سلولی مقاومت کرده و زمینه ساز ایجاد سرطان در بدن می شوند. سرطان کلیه هم به همین علت در بافت کلیه ایجاد می شود.

وجود فاکتورهای رشد نابجا و یا مواد اکسیدانی، می تواند ایجاد سلول های سرطان در بافت کلیه ها را افزایش دهد. لازم به ذکر است که این کاهش اکسیژن رسانی در اثر عوامل مختلفی چون اضافه وزن، وجود توده های چربی در بدن و یا سبک غذایی غلط نیز ایجاد می‌شود.

سرطان کلیه در دسته بیماری های بدخیمی قرار دارد که سرعت پیشرفت بالایی دارد. در داخل کلیه ها گاهی سلول های بدخیم شروع به رشد می‌کنند که پس از تشکیل سرطان، به مرور به اندام هایی نظیر ریه، مغز و استخوان ها، کبد گسترش پیدا می‌کند. سرطان کلیه به سرعت باعث متاستاز در بدن شده و ریه اولین عضوی است که سریعا درگیر می‌شود. در ابتلا به سرطان کلیه ، کلیه ها شروع به بزرگ شدن کرده که ناگفته نماند بیشتر سرطان های کلیه در دسته سرطان معمولی قرار داشته و سلول های آن در زیر میکروسکوپ نشان داده می‌شوند. علائمی مانند سرفه های شدید، تنگی نفس، درد استخوان و … بروز می‌کند. سرفه ها و نفس تنگی نشان دهنده درگیری ریه است که باید قبل از رسیدن به این مراحل این بیماری مورد پیگیری قرار بگیرد.

از مواردی که سبب می شود تا سلول های سرطانی فرصت پیشرفت و گستردگی در بافت سرطانی شده را داشته باشند، این است که تشخیص زود هنگام این بیماری بسیار مشکل و در اکثر موارد دیر کشف می‌شود. همین موضوع مهمترین علت ایجاد سرطان های پیشرفته در بدن می باشد.

سرطان های کلیه نادر و کم شیوع کدامند؟

• سرطان ترانزیشنال : این نوع سرطان از سلول های ترانزیشنال منشا گرفته و مثانه را شدیدا درگیر خواهد کرد.
• سرطان ویلمز : این نوع سرطان کلیه در کودکان و اطفال دیده می‌شود.

علائم وجود سرطان کلیه در بدن

سرطان کلیه در شروع دوران، دارای علائمی نبوده، اما با پیشرفت بیماری در فرد، علائم زیر نمایان می‌شود:

• مشاهده خون در ادرار: شایع ترین نشانه ای که در صورت وجود این بیماری نمایان خواهد شد. اکثر افراد پس از مشاهده‌ی خون در ادرار خود، به پزشک مراجعه می‌کنند. در بعضی افراد، ادرار به طور کامل، خونی می‌باشد.
• درد ممتد در پهلو ها: این درد، روند افزایشی دارد. در اکثر افراد به آن شکلی نیست که با ظاهر شدن آن، فرد برای پیگیری به پزشک مراجعه کند.
• کاهش وزن در افراد: به این صورت که شخص طبق روال قبل، از برنامه غذایی حتی خوبی هم برخوردار است اما به طور غیر عادی با کاهش وزن خود مواجه می‌شود.
• تب و گر گرفتگی
• تورم دست‌ها و پاها: به دلیل اینکه در فرآیند کار کلیه ها مشکل ایجاد شده است، دست و پاها دچار ورم می‌شوند.
• سندروم کچکسی: ( تحلیل حجم عضلات بدن)
• تورم صورت: صورت، دچار پف کردگی می‌شود.
• افزایش فشار خون: نشان دهنده کار نادرست کلیه ها می‌باشد، زیرا یکی از وظایف اصلی کلیه‌ها تنظیم میزان فشار خون می‌باشد.
• بی اشتهایی: در بعضی اشخاص نیز به وجود می‌آِید.
• کم خونی: تقریبا در همه افرادی که به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند، کم خونی نیز مشاهده می‌شود، زیرا این بیماری باعث شده که تعداد گلبول‌های قرمز در بدن فرد کاهش یابد.
• خستگی: این نوع خستگی، با یک خستگی معمولی تفاوت دارد و در واقع مانند یک سستی و کرختی در بدن است.

هر شخص، با مشاهده همچین علائمی باید به بهترین جراح و متخصص کلیه و مجاری  ادراری مراجعه فرموده و پیگیری‌های لازم برای کشف علت و درمان آغاز کند.

کچکسی:

طبق تحقیقات به عمل آمده حدودا 30 الی 40 درصد افرادی که به سرطان کلیه مبتلا شده اند دچار کچکسی هستند. علاوه بر اینکه این عارضه سبب تحلیل حجم عضلات و از دست دادن اشتها می‌شود، باعث مرگ نیز بشمار می‌رود.

فشار خون بالا:

سرطان کلیه یکی از علائمی که به همراه دارد، افزایش فشار خون است که این فشار بالا خود سبب آسیب مجدد به کلیه ها می‌شود.

تورم مچ ها:

نقش تنظیم تعادلی مایعات بر عهده کلیه ها می‌باشد که با بروز سرطان کلیه  در این روند اختلال ایجاد شده و باعث می‌شود که در ناحیه مچ ها این مایعات محبوس شوند و تورم رخ دهد.

عوارض سرطان کلیه

وجود توده های توموری در کلیه سبب ایجاد اختلال در عملکرد این اندام می شود.

• دفع خون در ادرار که به آن هماچوری گفته می شود. دفع پیوسته خون در ادرار در بسیاری از موارد عملکرد کلیه ها را هم تحت تاثیر قرار داده و مانع از جمع آوری اوره از جریان خون می شود. به همین علت افرادی که دچار سرطان کلیه هستند، ممکن است علائم نقرس را هم داشته باشند که همین موضوع سبب گسترش بیشتر توده های توموری در افراد شود.
• جمع شدن مایعات در بافت های اطراف کلیه ها، از دیگر عوارض وجود توده های توموری در بافت کلیه می باشد. تجمع این مایعات، سبب ایجاد توده های بدخیم در بافت کلیه می شود، که به آن پلورال افیون می گویند. زمانی که توده های توموری در این وضعیت باشند، دارای قابلیت متاستاز هستند.
• ایجاد شکستگی در بافت استخوان از دیگر عوارض وجود توده های توموری در اندام کلیوی می باشد. زمانی که توده های توموری در بافت کلیه ها دارای قابلیت متاستاز باشند، می توانند سبب ایجاد شکستگی در بافت استخوان شوند. به این نوع، شکستگی های پاتولوژیک گفته می شوند.
• در اثر این بیماری، بعضی اشخاص به فشار خون بالا به صورت مداوم مبتلا می‌شوند.
• بیماری سرطان کلیه، در اثر گدر زمان، فقط به آن اندام خلاصه نمی‌شود و به طور ناگهانی اندام هایی مثل کبد را نیز درگیر خواهد کرد.

چه عواملی در ایجاد سرطان کلیه نقش دارد؟

در حقیقت پس از مطالعات و تحقیقات زیاد، دلیل قطعی و اصلی سرطانی و بدخیم شدن سلول ها مشخص نشده است اما بعضی عوامل انسانی نیز در بروز این بیماری ها یا در سرعت پیشرفت آن ها نقش بزرگی ایفا می‌کنند.

استفاده از مواد شیمیایی سرطان زا : برخی مواد شیمیایی که در صنایع برای تولید محصولات یا کار های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث بروز سرطان کلیه می‌شود مانند: کادیوم و آزبست.

چاقی و اضافه وزن : حدود 20 درصد از احتمالات ابتلا به سرطان کلیه مربوط به چاقی و اضافه وزن های بالا می‌باشد.

دیالیز: برخی افراد برای اختلالات کلیوی مورد دیالیز قرار می‌گیرند. گاهی دیالیز در مدت طولانی ممکن است برای فرد پیدایش سرطان را رقم بزند.

ژنتیک: افرادی که دارای ژن های مستعد به این بیماری هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

چگونه سرطان کلیه را تشخیص می‌دهند؟

برای تشخیص بیماری سرطان در کلیه، آزمایش‌های زیادی وجود دارد.متخصص اورولوژی برای تشخیص سرطان در ناحیه کلیه از آزمایش ها و اسکن استفاده می‌کند. اسکن اولتراسوند در دسته آزمایش های اولیه قرار دارد که کاربرد زیادی در این زمینه دارد. در این آزمایش از امواج صوتی برای تهیه تصاویر از ساختار های درونی استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است این تست هیچگونه دردی به همراه ندارد. بعد از انجام این تست اگر پزشک اورولوژ صلاح ببیند از سی تی اسکن برای تشخیص بهتر نیز استفاده می‌کند.

• بررسی عملکرد کلیه
• آزمایش ادرار و خون
• سونوگرافی
• سی‌تی‌اسکن
• رادیوگرافی ناحیه شکم
• اوروگرافی
• پیلوگرافی
• نمونه برداری از کلیه
• نمونه گیری از مغز استخوان

چه زمانی باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنیم؟

هر فرد باید با احساس درد در پهلو ها یا مشاهده هر کدام از علائم ذکر شده بدون معطلی در وقت سریعا به متخصص اورولوژی مراجعه نماید.

درمان سرطان کلیه

بیماری خطرناک سرطان کلیه با دو روش درمانی جراحی و غیر جراحی، بهبود می‌یابد. در بعضی موارد، پزشک برای فرد مبتلا، از هر دو روش به صورت همزمان را در نظر خواهد گرفت.

روش‌های درمانی غیر جراحی

• شیمی درمانی: نوعی روش درمانی که در آن داروهایی برای فرد مبتلا به سرطان تجویز و تزریق می‌شود که جلوی تکثیر و رشد سلول‌های سرطانی را گرفته و این امر را متوقف می‌کند. رشد سلول های سرطانی، نسبت به سلول‌های نرمال بدن بسیار با سرعت بالا اتفاق افتاده و داروی شیمی درمانی، در این سرعت اختلال ایجاد خواهد کرد. البته ناگفته نماند که شیمی درمانی، عوارضی را برای بدن به همراه داشته و پس از پایان یافتن درمان نیز ممکن است این عوارض همچنان در حالات درونی فرد، باقی بماند.
• تعداد جلسات شیمی درمانی به تشخیص پزشک و وسعت بافت سرطانی بستگی دارد. فرد پس از هر جلسه شیمی درمانی باید به مدت یک هفته استراحت کامل داشته باشد. معمولا قبل از تزریق دارو به رگ ها و شروع درمان توسط روش شیمی درمانی، آزمایش‌های گوناگونی از فرد بیمار گرفته می‌شود تا از تغییرات درونی بدن وی مطلع شوند.
• پرتو درمانی: از پرتو های پروتونی و اشعه ایکس برای توقف روند تکثیر سلول های سرطانی بهره می‌برند.
• ایمونوتراپی: نوعی درمان بیولوژیکی است که در آن از میکروارگانیسم زنده برای مقابله با سلول‌های سرطانی استفاده ‌می‌کنند. سلول های سرطانی،سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و بر آن غلبه می‌کنند. در روش نوین ایمونوتراپی از گلبول‌های سفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده و به تحریک سیستم ایمنی بدن فرد می‌پردازند.در این روش درمانی،سعی دارند، روال فعالیت ایمنی بدن را به حالت طبیعی برگردانده و سرطان نهفته کلیه را سرکوب کنند.
• کریوتراپی: نام دیگر این روش همان سرما درمانی است که با کاهش دما، درمان آغاز و سعی می‌کنند که تومور را از بین ببرند.
• رادیوفرکوسی: برای از بین برددن تومور و سلول های سرطانی از اواج رادیویی استفاده می‌کنند.

روش های درمانی جراحی

سرطان کلیه، نوعی بیماری خاموش محسوب شده که تا زمان تشخیص، به مقدار زیادی پیشرفت کرده است و فرد مجبور به درمان با جراحی خواهد شد. افرادی که مدتی دچار بیماری سرطان بوده، در صورت برداشت کلیه از بدن و بهبود کامل نیز همچنان باید تحت نظر پزشک بوده و بررسی‌های لازم دوره‌ای را انجام دهند و از این مسئله مهم، غافل نشوند.

• نفرکتومی ساده: از این روش برای برداشتن یک کلیه آسیب دیده و حذف آن از بدن استفاده می‌شود.
• نفرکتومی پارشیال: طی این جراحی، مقدار بافت آسیب دیده از کلیه را، بریده و از بدن خارج می‌کنند.
• نفرکتومی رادیکال: در این روش، کلیه آسیب دیده و بافت‌های اطراف و گره‌های لنفاوی آن به صورت کامل خارج می‌شود که با یک برش کوچک در ناحیه شکم انجام می‌شود.
• نفرکتومی دو طرفه یا کلی: هر دو کلیه مبتلا به سلول‌های سرطانی را از بدن خارج می‌سازند.

روش های جراحی چگونه انجام می‌شود؟

• نفرکتومی باز: برای برداشتن کلیه،برشی در ناحیه شکم ایجاد خواهند کرد.
• نفرکتومی لاپاراسکوپی: این روش نسبت به نفرکتومی باز، جدیدتر بوده و از چند برش کوچک برای حذف کلیه و بافت‌های آلوده به سلول سرطانی، استفاده می‌کنند.
• نفرکتومی روبوتیک: این روش مانند جراحی سنتی نیست و از دستگاه برای برداشتن کلیه بهره می‌برند.

آیا می‌توان از ابتلا به سرطان کلیه جلوگیری کرد؟

در واقع عامل اصلی ایجاد سرطان کلیه مشخص نیست بنابراین کار قطعی برای جلوگیری از عدم ابتلا به این نوع سرطان وجود ندارد و فقط تنها کاری که از شخص بر می‌آید، پرهیز از عوامل مستعد کننده ذکر شده در متن مقاله است.

آیا سرطان کلیه کشنده است؟

بله این نوع سرطان به دلیل نادیده گرفتن علائمش، توسط افراد مبتلا دیر تشخیص داده شده و می‌تواند جان فرد را تهدید کند و کشنده واقع شود. سرعت رشد نابجای سلول‌های سرطانی در بافت کلیه بسیار بالا است. در صورت مشاهده هرگونه از علائم ذکر شده، سریعا باید به بهترین جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه نمود.

آیا سرطان کلیه درد دارد؟

بله. در این بیماری، معمولا در نواحی پهلوها و بالای لگن درد احساس می‌شود.

آموزش های ضروری قبل از جراحی درمان سرطان کلیه

• مدتی قبل از انجام جراحی کلیه از کشیدن سیگار بپرهیزید.
• اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
• اگر به هر نوع از داروهای بیهوشی آلرژی دارید حتما پزشک جراح خود را مطلع سازید.

مراقبت های بعد از جراحی

• استفاده زیاد مایعات بدلیل از دست دادن خون طی جراحی
• آنتی بیوتیک های تجویزی و مسکن ها توسط پزشک باید به موقع مصرف شوند.
• به مدت 2 ماه از بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود.
• لیستی از داروهایی که نباید بعد از جراحی استفاده کنید از پزشک خود بگیرید.
• از مصرف مواد غذایی که ممکن است باعث یبوست شود خودداری و تا جایی که ممکن است از غذاهای رقیق استفاده نمایید.