بیماری کیست کلیه ممکن است هم برای زنان هم برای مردان اتفاق بیفتد ولی نمی توان گفت که در کدام جنس بیشتر است. کیست کلیه در افراد بالای 50 سال رخ می دهد، همچنین جزء بیماری های شایع است. کیست معمولا هیچ علامتی ندارد و نحوه تشخیص آن از طریق آزمایش های مختلفی می باشد که در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
برای آشنایی با بیماری های کلیوی حتما بخوانید.
کیست کلیه چیست؟
کیست تشکیل شده از مایعی است که روی کلیه یا دیگر قسمت های بدن ایجاد می شود. کیست ها معمولا کوچک، گرد و دارای جداره نازکی هستند، که می توانند در بافت کلیه و یا سطح آن به صورت تکی و یا چند تایی باشند. باید به این نکته اشاره کرد که معمولا وجود کیست ها عملکرد کلیه را دچار اختلال نمی کند ولی اگر پلی کیستیک باشد در این صورت باعث می شوند تا در عملکرد کلیه اختلالاتی ایجاد شود.
کیست کلیه انواع مختلفی دارد که به دو نوع کیست ساده و کیست متعدد تقسیم می شود. شاید نگران این موضوع باشید که کیست ها می توانند خطرناک باشند یا نه؟ در جواب این سوال باید گفت که معمولا کیست های ساده هیچ خطری را برای فرد ندارند ولی در صورت بروز آن باید سریعا به پزشک مراجعه کرد تا درمان آن انجام شود.
ولی کیست های متعدد می تواند ارثی باشند که از والدین به فرزند منتقل می شوند، این نوع کیست ها حتما باید به موقع تشخیص داده و درمان شوند. ولی اگر درمان آن با تاخیر همراه باشد می تواند منجر به از کار افتادن کلیه ها و دیالیز در سن کم شود.
شکل ظاهری کلیه شبیه به لوبیا و به اندازه مشت هر فرد است. محل قرارگیری کلیه ها پشت بدن، زیر قفسه سینه و دو طرف ستون فقرات قرار دارد، روزانه 200 لیتر خون در کلیه ها جریان پیدا می کند. تا باعث شود از مواد زائد و آب اضافی 2 لیتر ادرار تولید شود. ادرار از کلیه به مثانه از طریق لوله ای به نام میزنای وارد می شود. مثانه هم ادرار را تا زمان دفع ذخیره می کند.
علائم کیست کلیه
کیست ها معمولا هیچ علائمی ندارند، کیست های ساده منجر به افزایش فشار خون می شوند. ولی اگر این کیست های ساده خیلی بزرگ شوند در این صورت می تواند مشکلاتی را در فرد ایجاد کند که عبارتند از:
- داشتن دردی مبهم در ناحیه کمر و پهلوها
- درد در بالای شکم
- خونریزی
- ایجاد عفونت که در صورت بروز آن تب، لرز یا علائم دیگر را به همراه دارد.
- اختلال در عملکرد کلیه که آن هم به ندرت ایجاد می شود.
علت کیست کلیه
این موضوع که کیست کلیوی به چه علتی ایجاد می شود، هنوز کاملا مشخص نشده است، ولی بعضی از علت های ایجاد آن می تواند شامل موارد زیر باشد.
- افزایش سن
- فشار خون
- نارسایی کلیه رنج
درمان کیست کلیه
کیست کلیه گاهی اوقات نیاز به درمان ندارد، ولی در صورتی که علامت دار باشد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد. به منظور درمان کیست کلیه از روش های:
- اسپیراسیون: تخلیه مایع کیست از راه پوست و به وسیله سوزن (سونوگرافی) انجام می شود.
- جراحی: درمان کیست از طریق جراحی لاپاروسکوپی انجام می شود.
باید به این نکته اشاره کنیم زمانی که تخلیه مایع درون کیست انجام شود، احتمال عود کردن آن وجود دارد. این روش تنها برای افراد مسن و در صورتی که بیمار توان جراحی دیگری را نداشته باشد انجام می شود. ولی اگر کیست بدخیم باشد در این صورت جراحی پیشنهاد می شود که در آن تمام کلیه و یا بخشی از آن خارج می شود.
شاید این سوال را بپرسید که آیا درمان دارویی هم برای کیست کلیه وجود دارد؟
باید گفت که هیچ نوع درمان دارویی وجود ندارد و تنها درمان آن از همان روش های گفته شده است.
راه های تشخیص کیست کلیه
برای تشخیص کیست کلیه از روش های تصویر برداری استفاده می شود، که می تواند مشخص کند آیا کیست جدی است یا نه؟ بعد از تصویر برداری نتیجه توسط متخصص مشاهده می شود و نوع آن مشخص می شود.
سونوگرافی:
برای انجام این آزمایش نیاز به بیهوشی فرد نیست، سونوگرافی توسط مبدلی به نام ترانس دیوسر انجام داده می شود. سونو گرافی می تواند بازتاب امواج صوتی را از اندام مورد نظر بدون درد و بی خطر دریافت کند، در نهایت برای ایجاد تصویر از ساختار اندام ها استفاده می کند. برای مشاهده کل دستگاه ادراری از سنوگرافی شکمی استفاده می شود، که از طریق آن کیست هایی که هیچ ضرری ندارند از دیگر مشکلات کلیه تشخیص داده می شوند.
سی تی اسکن:
تصاویر ایجاد شده در این آزمایش سه بعدی می باشد، برای ایجاد آن از اشعه ایکس و کامپیوتر استفاده می شود. روش انجام این آزمایش به این شکل است که بیمار باید ابتدا روی تخت دراز بکشد و از یک تونل عبور کند. سپس از طریق اشعه ایکس تصاویری گرفته می شود. انجام آزمایش سی تی اسکن می تواند تومور و کیست ها را در کلیه مشخص کند.
ام آر آی:
در این آزمایش از امواج رادیویی و مغناطیسی به منظور تصویر برداری استفاده می شود. این تصاویر شامل اندام های داخلی و بافت های نرم بدن است، برای انجام این آزمایش بیمار باید روی تخت دراز بکشد. ممکن است انتهای تونل باز یا بسته باشد که دستگاه های جدید به این شکل هستند که بیمار در یک فضای باز قرار می گیرد. عکس برداری با این روش نیز می تواند کیست و یا تومورها را در کلیه نشان دهد.
آزمایش عملکرد کلیه:
عملکرد کلیه ها از طریق آزمایش خون مشخص می شود و در نهایت مورد بررسی قرار می گیرد.
آزمایش ادرار:
این آزمایش از طریق ادرار انجام می شود.
تمامی آزمایش های گفته شده کاملا سرپایی انجام می شوند و به آمادگی خاصی نیاز ندارد.
آیا کیست کلیه می تواند خطرناک باشد؟
کیست ها در سنین بالا (40 یا 50) ایجاد می شوند، کیست های ساده هیچ نوع درمانی ندارند. ولی اگر بزرگ شوند در این صورت می تواند منجر به درد و یا آسیب دیدن کلیه شوند. اگر به چنین مشکلی دچار شدید در این صورت نیاز به تخلیه کیست است.
کیست ها با انجام آزمایش سونوگرافی هر سه ماه یکبار قابل کنترل هستند، معمولا کیست ها در کلیه ایجاد می شوند. ولی نمی توان گفت تنها مختص به این بخش است بلکه می تواند سایر قسمت های بدن را هم درگیر کند.
ایجاد کیست کلیه می تواند ژنتیکی و یا اکتسابی باشد، اگر کیست شدید باشد می تواند منجر به نارسایی کلیه یا از کار افتادن آن شود. به کیست هایی که خارج از کلیه ایجاد می شوند کیست کورتیکال کلیه گفته می شود که می توانند ساده و یا بدخیم باشند.
کیست اکتسابی در سن بالا و افرادی که قبلا مشکلات کلیوی داشته اند رخ می دهد، ولی معمولا افرادی که از بیماری نارسایی کلیه رنج می برند و تحت درمان دیالیز هستند به وجود می آید.
آیا کیست کلیوی می تواند منجر به سرطان شود؟
اگر به کیست ساده دچار شده باشید در این صورت باید گفت جای هیچ نگرانی نیست که این کیست به سرطان تبدیل شود. اما در صورتی که کیست ها دارای دیواره نامنظم باشند و یا داخل آن ها حفره حفره باشد در این صورت باید مورد بررسی قرار بگیرند. کیست های ارثی متعدد معمولا منجر به از کار افتادن کلیه ها می شوند ولی خیلی کم پیش می آید که به سرطان تبدیل شوند.
اندازه کیست کلیه
اندازه کیست های کلیه مشخص نمی باشند و اندازه های متفاوتی (نیم تا 20 سانتی متر) دارند. اگر اندازه کیست از 10 سانتی متر بیشتر باشد می تواند منجر به تولید درد شود که در صورت بروز چنین مشکلی جراحی انجام می شود.
راه های جلوگیری از کیست کلیوی
- حتما هر 6 ماه یکبار سنوگرافی از کلیه ها را داشته باشید.
- اگر دچار کیست ساده هستید باید گفت که آن ها به هیچ وجه به سرطان تبدیل نمی شوند، ولی حتما می بایست هر 6 ماه یک بار کنترل شوند.
- در صورتی که مشکوک به کیست کلیه باشید باید سریعا درمان آن را آغاز کنید.
- اگر کیست کلیوی در شما ارثی باشد باید حتما قبل از ازدواج آزمایش داده تا از انتقال آن به فرزندانتان جلوگیری شود.
کیست کلیه در کودکان
چهار نوع بیماری کیست کلیه در کودکان دیده می شود که به شرح زیر هستند.
- نوع اول زمان تولد
- نوع دوم ماه اول
- نوع سوم از 3 تا 12 ماهگی
- نوع چهارم در سال اول
عوارض ناشی از کیست کلیه
عوارض ناشی از کیست کلیه بستگی به بزرگی و شدت کیست دارد. که می تواند منجر به مشکلات کلیه شوند، فشار خون جزء متداول ترین مشکلاتی است که کیست کلیوی به وجود می آورد و می تواند به نارسایی کلیه و از کار افتادن آن منجر شود.
برخی از عوارض کیست کلیه عبارتند از:
- سنگ کلیه
- بیماری های قلبی و عروقی
- از کار افتادن کبد
- خونریزی کیست
- کم خونی فرد و کاهش گلبول های قرمز خون
- وجود حفره در روده (دیورتیکول)
- ضعیف شدن جدار شریان ها (مغز و آئورت)
اگر در زمینه کیست و مشکلات کلیوی سوالی دارید می توانید در انتهای همین مقاله بخش نظرات آن را با دکتر خسرو حق شناس متخصص اورولوژی، کلیه و مجاری ادرار مطرح کنید.
