پروستات (Prostate) یکی از اعضای دستگاه تناسلی آقایان است که در جلوی راست روده و بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد و نقش مهمی در سیستم تولید مثل مردان دارد. پروستات غده ای سفت است که اندازه و شکل آن همانند یک گردو کوچک و وزن آن حدود 20 گرم است و در سن بلوغ تحت تاثیر تستوسترون رشد می کند و در سن 20 سالگی به اندازه ثابت می رسد. این غده تا سن ها 40 تا 50 سالگی در همان اندازه ثابت باقی می ماند. وظیفه این غده ترشح ماده شیری رنگ قلیایی است که 30 درصد حجم منی را تشکیل می دهد و در نهایت ترشحات آن وارد مجرای تناسلی- ادراری می شود.
ترشحات Prostate
به طور کلی غدد بدن به دو دسته درون ریز و برون ریز تقسیم میشود، از آن جایی که ترشحات پروستات از راه مجاری به بیرون بدن منتقل میشود، این غده نیز برون ریز به حساب می آید. مایعی که توسط پروستات تولید می شود از کلسیم، روی، ویتامین ث، اسید فسفاتاز، آلبومین و آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) تشکیل شده است. این مایع به همراه اسپرم در کیسه های منی ذخیره میشود و وظیفه اش حمل و تغذیه اسپرم است.
نقش پروستات در دفع ادرار چیست؟
این غده علاوه بر این که در تولید مثل مردان نقش دارد در دفع ادرار نیز نقش دارد. پروستات مجرای پیشابراه را در فاصله مثانه تا آلت تناسلی دربر گرفته‌است. با منقبض کردن عضلات Prostate جریان ادرار نیز آهسته میشود. اگر پروستات متورم یا بزرگ شود باعث تنگ شدن مجرای ادراری می شود و به مشکلات ادراری منجر می شود و باعث می شود مثانه به طور کامل تخلیه نشود.
بیماری‌های پروستات کدامند؟
معمولا پروستات می تواند درگیر سه بیماری شود. خوشبختانه از بین این سه بیماری دو نوع آن خوش خیم است و یک نوع آن بدخیم. گاهی ممکن است این سه بیماری به دلیل مشابه بودن علائم با هم اشتباه گرفته شوند به همین دلیل انتخاب بهترین جراح اورولوژیست که تجربه زیادی در این زمینه دارد می تواند به تشخیص صحیح کمک کند.
این سه بیماری که پروستات درگیر آن می شود عبارتند از:
پروستاتیت (التهاب پروستات):
این بیماری معمولا به وسیله یک عفونت میکروبی به وجود می آید. علت بروز این بیماری میتواند نزدیکی با زنان مختلف و همچنین جلوگیری از خروج منی هنگام انزال باشد. آقایانی که سوند یا وسایل پزشکی دیگر در مجرای ادراری دارند یا عمل جراحی مرتبط داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به پروستاتیت باکتریایی می‌باشند.
علائم پروستاتیت
اگر پروستات حاد باشد ممکن است با علائم زیر همراه باشد.
- احساس بیماری
- تب و لرز
- درد عضلانی
- کمر درد
- درد در ناحیه لگنی هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرا
- ناتوانی در تخلیه ادرار از مثانه
هایپرپلازی خوش خیم پروستات (HPB) :
یکی از شایع ترین بیماری های پروستات بزرگی خوش خیم پروستات است که غیر سرطانی بوده و در نیمی از مردان بالای پنجاه سال دیده میشود. با بزرگ شدن پروستات، بافت پروستات روی مجری ادراری فشار وارد میکند و در نهایت باعث بروز علائم میشود.
علائم بزرگی پروستات
علائم این بیماری معمولا در سنین 60 سالگی ظاهر میشود و شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار
- کاهش فشار جریان ادرار
- عدم توانایی نگه داشتن ادرار
- احساس عدم تخلیه کامل ادرار
- بند آندن ادرار
- شب ادراری
- بی اختیاری ادرار
در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید تا با انجام سونوگرافی و آزمایش هایی وضعیت شما مشخص شود.
درمان بزرگی پروستات
در مراحل اولیه پزشک برای بیمار دارو تجویز میکند و در نهایت در صورت صلاح دید پزشک از روش های جراحی کمک گرفته میشود. معمولا جراحی برای درمان این بیماری به دو روش انجام میشود:
- جراحی به روش باز
- جراحی به روش تراش پروستات از راه مجرا
عوارض بزرگی Prostate
- نارسایی کلیه ها
- عفونت ادراری
- ایجاد سنگ ادراری
- نارسایی حاد قلب و ریه
- درد شکم به علت اتساع مثانه
- خستگی بیمار از ادرار شبانه
سرطان پروستات:
سرطان پروستات زمانی اتفاق می افتد که سلول های پروستات به طور غیر قابل کنترل تکثیر پیدا کنند. این سرطان گاهی آنقدر با سرعت کم رشد میکند که علائمی از خود بروز نمی دهد و گاهی سرعت آن به قدری زیاد است که در بدن پخش می شود و باید درمان به سرعت آغاز شود. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان است. اگر سرطان محدود به خود Prostate باشد، این غده و کیسه‌های منی با جراحی رادیکال پروستاتکتومی برداشته میشوند.
عوامل موثر در شیوع سرطان پروستات
- وراثت خانوادگی : اگر خانواده نزدیک و درجه یک همچون پدر و برادر دچار این بیماری باشند احتمال ابتلا به سرطان پروستات زیاد میشود.
- سن: با افزایش سن و سالخوردگی نیز احتمال ابتلا به سرطان زیاد خواهد شد.
- عامل های هورمونی: هورمون های مردانه نقش مهمی در رشد و گسترش سلول های سرطانی پروستات ایفا می کنند.
- نژادی: تفاوت های نژادی و عوامل ژنتیکی و محیطی میتواند در بروز این بیماری تاثیر گذار باشد برای مثال این بیماری در سیاه پوستان بسیار زیاد است.
- رژیم غذایی: میتوان گفت یک سوم افرادی که دچار پروستات میشوند افراد چاق هستند استفاده بیش از حد از چربی های حیوانی موجب افزایش خطر ابتلا به این بیماری خواهد شد.
علائم سرطان پروستات
- تکرر ادرار، بخصوص در شب
- سختی آغاز یا قطع دفع ادرار
- جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار
- دفع دردناک یا سوزناک ادرار
- انزال دردناک
- وجود خون در ادرار یا مایع منی
- احساس فشار یا درد در مقعد
- درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران
درمان سرطان پروستات
- جراحی
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
- رادیولوژی
آنتی ژن اختصاصی پروستات(PSA) چیست ؟
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA : Prostate-specific antigen) یکی از آنزیم هایی است که در مایع پروستات وجود دارد. آزمایش PSA سطح این آنزیم را در خون اندازه گیری می کند تا سلامت و احتمال سرطان پروستات را بررسی کنند. اگر این غده مشکلی داشته باشد و یا فرد دچار سرطان باشد سطح PSA بیشتر خواهد بود.
انجام آزمایش پروستات
برای پیشگیری از بروز بیماری های مربوط به Prostate پیشنهاد می کنیم که آقایانی که سن آن ها بالای 50 سال است آزمایش PSA انجام دهند. و هر چند وقت یکبار برای معاینات دوره ای برای لمس پروستات از طریق رکتوم به پزشک مراجعه کنند تا در صورت وجود برجستگی یا مشکل درمان به سرعت آغاز شود.
بهترین زمان جراحی پروستات
در مواردی پزشک جراحی را برای درمان به بیمار پیشنهاد میکند که این موارد عبارت اند از :
- زمانی که مصرف داروها دیگر تاثیر مثبت نداشته باشد.
- زمانی که خون در ادرار دیده شود.
- در صورتی که عفونت ادراری مقاوم ایجاد شود.
- زمانی که سنگ در مثانه تشکیل شود که نشانگر ایستایی ادرار در مثانه است.
- زمانی که با بستن راه خروجی کلیه باعث تورم و آسیب به آنها شود و در نتیجه اوره و کراتین در فرد بالا رود.
- فرد دوبار دچار احتباس ادراری شود، سوند گذاشته شود و چند روز بعد پس از خروج سوند دوباره احتباس ادراری ایجاد شود.
امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و اطلاعات لازم را کسب کرده باشید.
اگر در زمینه بیماری های پروستات سوالی دارید می توانید در انتهای همین مقاله بخش نظرات آن را با دکتر خسرو حق شناس متخصص اورولوژی، پروستات، ناباروری و اختلالات جنسی مطرح کنید، تا پاسخ خود را در سریعترین زمان ممکن دریافت کنید.
مطلبتون عالی بود