گاهی دیواره های واژن دچار بیماری ها و مشکلاتی می‌شود که باید حتما درمان شوند زیرا در صورت پیشرفت با اختلالات بعدی در این اندام مواجه می‌شوند. افتادگی مثانه یکی از مشکلات شایعی است که در زنان بسیار مشاهده می‌شود و بانوان را با مشکلات زیادی همراه می‌کند و روند زندگی و فعالیت روزانه وی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. در ادامه به بررسی کامل این بیماری و عوارض همراه آن، نوع درمان و اختلالات عدم درمان خواهیم پرداخت بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق با ما همراه باشید.
سیستوسل چیست؟
به طور کلی این بیماری در واقع پرولاپس دیواره قدامی واژن می‌باشد که در اصطلاح ساده تر همان فتق مثانه است. فتق یا همان بیرون زدگی شایع ترین مشکلی است که بانوان را دچار مشکلاتی خواهد کرد. طبق آمار هایی که از این بیماری بدست آمده است، درجات آن ها متفاوت بوده و اغلب بین 20 الی 60 در صد بانوان را درگیر می‌کند. حال نوع دیگری از بیماری سیستوسل وجود دارد که به افتادگی و پایین آمدن مثانه ختم می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عضلات واژن و لیگامان های بالا نگهدارنده ضعیف شده یا در حال از بین رفتن هستند. زمانی که این عضلات و رحم به سمت پایین تغییر مکان می‌دهند، فشار زیادی را بر واژن وارد کرده که بی اختیاری ادراری را در صورت پیشرفت به همراه خواهد داشت.
انواع سیستوسل
بیماری سیستوسل دارای درجات مختلفی است، که اکنون آن ها را نام می‌بریم:
سیستوسل درجه 1
از درجه این نوع، مشخص است که در حالت خفیف قرار دارد و در این مرحله مثانه به اندازه کمی دچار افتادگی شده است.
سیستوسل درجه2
در این درجه از بیماری، مثانه به اندازه قابل توجهی به سمت پایین تغییر مکان داشته و. تقریبا می‌توان گفت به ناحیه ورودی واژن نزدیک شده است.
سیستوسل درجه 3
این درجه از بیماری بسیار خظرناک بوده و عوارض زیادی را برای خانم ها به همراه دارد. در این نوع، مثانه با حجم بسیار زیاد از مجرای واژن بیرون آمده است.
علت بروز سیستوسل
برخی موارد در به وجود آمدن و پیشرفت سیستوسل بسیار تاثیرگذار هستند که به آن ها اشاره خواهیم داشت:
- فعالیت های سنگین و شدید بدنی
- چاقی و وزن بیش از حد بی تاثیر نیست.
- این بیماری در اثر موارد ژنتیکی نیز به وجود می‌آید.
- جراحی هیسترکتومی که در واقع همان عمل برداشتن رحم می‌باشد.
- کاهش هورمون استروژن در ایجاد این بیماری بسیار تاثر گذار است.
- زایمان طبیعی ناحیه کف لگن ررا دچار کشش های فراوان کرده که اغلب در طول زمان به سیستوسل در بانوان منجر می‌شود.
- حرکات کند روده که یبوست را در افراد به وجود می‌آورد، عوارض شدید و پیش آمدن بیماری سیستوسل را به همراه دارد.
- فشار بر عضلات مانند سرفه های مکرر که قطه نمی‌شوند و مداوم هستند.
علائم سیستوسل چیست؟
در این قسمت علاوه بر ذکر علائم این بیماری لازم است اشاره کنیم که همه این موارد نامبرده زمانی که فرد برای مدت طولانی ایستاده باشد، تشدید می‌شوند.
- فشار در ناحیه واژن و لگن
- درد در هنگام تخلیه مدفوع
- عفونت های متعدد واژن
- درد و گرفتگی هنگام نشستن
- درد و گرفتگی در هنگام مقاربت
- احساس پر بودن مثانه حتی بعد از تخلیه ادرار در همان هنگام
تشخیص سیستوسل چگونه است؟
سیستوسل با درجات شدید تر یعنی درجه 2 و درجه 3 به دلیل محرز بودن، با معاینه معمولی واژن نیز قابل تشخیص هستند. اغلب برای بررسی های بیشتر نیاز به انجام چندین تست و آزمایش می‌باشد:
سیستواروتروگرام
در این تست، در حالی که فرد در حال تخلیه ادرار است، تصویر برداری انجام می‌شود تا فرم و حالت مثانه برای پزشک نمایان شود. در این تست هر گونه مسدودی در مجرای ادراری نیز مشخص می‌شود.
تست یورودینامیک
در این تست میزان مدت نگهداری ادرار در مثانه و تخلیه ی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سیستوسکوپی
این آزمایش، با استفاده از دستگاه آندوسکوپی، مسدودی مجرای ادراری را تحت بررسی قرار داده و در صورت وجود سنگ کلیه یا سنگ مثانه و … این مورد را مشخص می‌سازد.
درمان سیستوسل به چه صورت می‌باشد؟
روش های درمانی بیماری سیستوسل برای درجات مختلف آن با یکدیگر متفاوت می‌باشد. درمان در درجه خفیف آن با ماقبت ها و تغییر عادات زندگی نیز امکان پذیر است یا حداقل از پیشرفت آن جبوگیری می‌شود. برای درمان سیستوسل با درجه خفیف باید دقت داشت تا از فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام از زمین خودداری کرد.
یکی از نکاتی که در کنار درمان به افراد بیمار توصیه می‌شود، این است که نوشیدنی های کافئین دار را مصرف نکنند.
به محض احساس پر شدن مثانه باید تخلیه ادرار صورت گیرد و ادرار نباید در مدت طولانی در مجاری ادراری باقی بماند.
بیماران باید برای کاهش وزن، اقدامات لازم را انجام دهند زیرا به روند درمان کمک شایانی می‌کند.
برای این افراد بیمار از روش هورمون درمانی نیز استفاده می‌شود.
جراحی افتادگی
سیستوسل هایی که به درجات بالاتر رسیده اند و در زمان عوارض حاد قرار گرفته اند نیاز به ترمیم داشته که به روش جراحی انجام می‌شود. طی این جراحی، مثانه را به حالت و مکان طبیعی خود باز می‌گردانند. طی این جراحی، در دیواره واژن، برشی ایجاد می‌کنند و با بررسی و معاینات بیشتر، جراح در صورت لزوم از مش استفاده می‌کند. بعد از این جراحی، بیمار باید یک شبانه روز برای به استیبل رسیدن شرایط خود در بیمارستان بستری باشد. بعد از این جراحی، با گذشت زمان حدود 4 الی 6 هفته، بهبودی رویت می‌شود.
ضرورت جراحی سیستوسل چقدر است؟
زمانی که این بیماری فرد را آژار دهد و موجب رنجش وی شود، نیاز به جراحی وجود دارد. در طی این جراحی واژینال، پزشک سعی دارد تا مثانه را به مکان طبیعی خود بازگرداند که در این صورت بافت های خارج شده از مثانه در پی سقت شدن، به مکان اصلی خود باز می‌گردند. با استفاده از گرافت پیوندی به تقویت بافت واژن پرداخته اما در صورتی که فرد قصد بارداری و زایمان داشته باشد، باید عمل هیسترکتومی را به تعویق بیندازد.
برای جلوگیری از سیستوسل مجدد چه باید کرد؟
افراد باید توجه داشته باشند بعد از درمان بیماری سیستوسل و افتادگی مثانه از عوامل تحریک کننده به وجود آمدن مجدد این بیماری دوری کنند. برای مثال از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید و اگر دچار بیماری یبوست مزمن هستید، حتما اقدامات لازم را برای درمان انجام دهید زیرا یکی از مستعد ترین عوامل برای ایجاد سیستوسل می‌باشد. مشکل افتادگی مثانه، تاثیرات مخرب جانبی بر بدن خانم ها نمی‌گذارد اما کیفیت زندگی آن ها را به شدت کاهش می‌دهد. در شرایط بسیار پیشرفته حتی شاهد انسداد مجاری ادرار خواهیم بود که فرد دیگر قادر به تخلیه ادرار خود نیست که عفونت های مزمن شدید را در بر دارد.