مشکل تنگی محل اتصال حالب به لگنچه از جمله مشکلات خاصی است که معمولا کودکان به صورت مادرزادی نیز ممکن است به آن دچار شوند. در چنین حالتی کلیه قادر به تخلیه ادرار به سمت مثانه نبوده و به همین دلیل عفونت را در کلیه به وجود می آورد.
آشنایی با تنگی محل اتصال حالب به لگنچه
به طور کلی زمانی که کلیه در بدن دچار مسدودی می شود، منجر به بروز مشکل تنگی در محل اتصال حالب به لگنچه می شود. این انسداد کلیه از آنجایی که در محل میزنای( لوله های حمل ادرار به سمت مثانه) ایجاد می شود، منجر به تنگی محل اتصال حالب می گردد. افرادی که دچار چنین مشکلی می شوند به طور معمول جریان ادرار آنها کند شده و یا کاهش می یابد. در نهایت با عدم تخلیه ادرار کلیه آسیب دیده و فرد به بیماری کلیوی دچار می شود.
البته برخی از افراد ممکن است دچار این مشکل شوند و خود به خود درمان شوند. اما افراد دیگری نیز وجود دارند که برای برطرف کردن انسداد و تنگی محل اتصال حالب به لگنچه نیاز به جراحی کلیه و مجاری خواهند داشت. هر گونه تنگی و انسدادی که به کلیه فشار وارد کند، نیاز به عمل اورژانسی داشته و باید هر چه سریعتر این مشکل برطرف شود.
در غیر این صورت برای فرد مشکلاتی را به بار خواهد آورد که سلامتی او را به خطر اندازد. اصولا کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر به بیماری تنگی در محل اتصال حالب به لگنچه مبتلا می شوند. حتی برخی از کودکان ممکن است به صورت مادرزادی به این بیماری مبتلا باشند که نیاز دارند اقدام به جراحی کلیه و مجاری ادراری نمایند.
مهمترین دلایل بروز تنگی محل اتصال حالب به لگنچه
در بیشتر موارد بروز این بیماری مادرزادی است. یعنی کودکان از زمان تولد با این بیماری روبرو هستند. هنوز پزشکان و متخصصان راهکاری برای پیشگیری از بروز چنین مشکلی در کودکان به صورت مادرزادی نیافته اند. از این رو ممکن است نوزادان زیادی از کودکی به این بیماری مبتلا شوند. طبق آمار جهانی، از هر 1500 نوزادی که در دنیا متولد می شوند، یکی به بیماری تنگی محل اتصال حالب به لگنچه مبتلا است.
معمولا کودکان در زمان شکل گیری کلیه به این بیماری مبتلا می شوند. پس مادرانی که همیشه در دوران بارداری به انجام سونوگرافی می پردازند، می توانند سریعتر بروز چنین ناهنجاری را در کودک خود تشخیص دهند. البته لازم به ذکر است که این مسئله تنها مختص کودکان نیست. بزرگسالان نیز ممکن است به دلیل داشتن بیماری هایی همچون سنگ کلیه یا عفونت ادراری به این بیماری مبتلا شوند.
این افراد نیز در صورت ابتلا به بیماری تنگی محل اتصال حالب به لگنچه، باید اقدام به جراحی کلیه و مجاری ادراری نمایند. زمانی که شخصی به این بیماری مبتلا میشود، میزان تولید ادرار توسط کلیه در بدن او بیشتر از ظرفیت تخلیه آن از حالب به سمت مثانه است. از این رو ادرار در کلیه جمع شده و باعث بروز عفونت کلیوی می شود.
از آنجایی که این بیماری به صورت مستقیم بر روی کلیه تاثیر گذار است،می توان با انجام سونوگرافی بزرگ شدن کلیه را به خوبی مشاهده کرد. از این رو پزشکان اصولا پیش از تولد کودک متوجه بروز این مشکل در بدن او می شوند.
چه عوامل دیگری باعث تنگی حالب میشود؟
دفع مکرر سنگ کلیه: این بسیار خوب است که سنگ های کلیه از بدن دفع می‌شوند اما نکته منفی قضیه این است که هر بار که یک سنگ دفع میشود، جدار داخلی حالب آسیب می‌بیند که در طولانی مدت سبب ایجاد تنگی در این ناحیه خواهد شد.
تومور های شکم یا تخمدان: برخی از تومورها بر روی حالب فشار وارد کرده و این ناحیه را کاملا درگیر می‌کنند.
بیماری اندومتریوز: نوعی بیماری لگنی می‌باشد، که بیشتر در بانوان شایع است.
بیماری فیبروز رتروپریتوئن: در دسته بیماری هایی قرار دارد که بسیار نادر هستند و باعث اختلالات در اندام تحتانی می‌گردد.
روش های تشخیص بیماری انسداد محل اتصال حالب
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، یکی از بهترین و ساده ترین روش های برای تشخیص بیماری انسداد محل اتصال حالب انجام سونوگرافی در دوران بارداری است. مادرانی که در دوران بارداری اقدام به انجام سونوگرافی می نمایند می توانند به موقع بروز این بیماری را تشخیص داده و از آسیب دیدن کلیه نوزاد خود جلوگیری کنند.
اما باید به این مسئله اشاره کنیم که همیشه نمی توان در مراحل اولیه بروز بیماری تنگی اتصال حالب علائم آن را تشخیص داد تا از بروز این بیماری جلوگیری نمود. از این رو لازم است آزمایش های دیگری انجام شود تا بتوان از بروز چنین بیماری در فرد اطمینان حاصل کرد. از جمله روش هایی که می تواند به تشخیص این بیماری کمک شایانی نماید، عبارتند از:
- پیلوگرافی رتروگراد:
این روش معمولا زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که به دلیل وجود اختلال در عملکرد کلیه، نتوان ماده حاجب را به صورت تزریق وریدی انجام داد. از این رو با استفاده از روش سیستوسکوپی و قرار دادن یک کاتتر داخل لگنچه کلیه، به صورت مستقیم ماده حاجب را به درون لگنچه تزریق می کنند. زمانی که کاتتر از بدن خارج می شود می توان با انجام رادیولوژی به راحتی محل مسدود شده را در محل اتصال حالب مشخص کرد.
- سونوگرافی:
یکی دیگر از روش هایی که برای تشخیص تنگی محل اتصال حالب به لگنچه مورد استفاده قرار می گیرد، سونوگرافی است. البته در این روش نمی توان تنگی محل اتصال را به صورت دقیق تشخیص داد. بلکه تنها می توان اتساع لگنچه را مشاهده کرد.
در سونوگرافی چه مواردی را بررسی می‌کنند؟
- اندازه و شکل کلیه
- قطر لگنچه
- ضخامت کلیه
- یک طرفه یا دو طرفه بودن
- قطر حالب
- ضخامت مثانه
- پیلوگرافی وریدی:
در روش پیلوگرافی با تزریق وریدی، ماده حاجب را درون بدن تزریق می کنند و با ترشح این ماده توسط کلیه ها، می توان مسیر حالب که دچار انسداد شده است را تشخیص داد.
- اسکن هسته ای کلیه ها:
در نهایت نیز باید به روش اسکن هسته ای کلیه ها اشاره کنیم. در این روش عملکرد افتراقی کلیه ها با اسکن به خوبی تشخیص داده می شود. باید بگوییم این روش بهترین روشی است که می تواند انسداد در سیستم ادراری را اثبات کند.
روش های درمان چیست؟
بیمارانی که به این مشکل دچار می شوند، می توانند با انجام دو روش کلی به درمان مشکل تنگی محل اتصال حالب کمک کنند. البته لازم به ذکر است که اگر کودکی در اوایل زندگی خود دچار این مشکل باشد ممکن است در صورت شدید بودن تنگی محل حالب نیاز به جراحی داشته باشد. از جمله روش های جراحی درمانی تنگی محل اتصال حالب باید به موارد زیر اشاره کنیم:
اندوسکوپیک:
جراحی اندوپیلوتومی یکی از روش های مناسب برای درمان مشکل تنگی محل اتصال حالب است. در این روش یک بریدگی به روش اندوسکوپی به صورت رتروگراد یا آنته گرید در محل انسداد ایجاد می شود. نیازی نیست در جدار شکم برشی ایجاد شود. بلکه از طریق مجاری ادراری دستگاه وارد حالب شده و با استفاده از بالن یا کوتر محل انسداد را برطرف می کنند.
پیلوپلاستی:
پیلوپلاستی یکی دیگر از روش های درمان تنگی محل اتصال حالب به لگنچه است که به دو روش جراحی لاپاراسکوپیک و جراحی باز انجام می شود. در هر دوی این روش ها به راحتی محل تنگی مشخص شده و قطع می شود. پس از آن حالب در محل مناسبی به لگنچه مجددا پیوند زده خواهد شد.
