پارگی مثانه یکی از مشکلاتی است که ممکن است در نتیجه ضربه یا صدمه به لگن اتفاق بیفتد. استخوان‌های لگن وظیفه حفاظت از مثانه را بر عهده دارند، بنابراین معمولاً مثانه به ندرت آسیب می‌بیند. با این حال، در صورت وقوع هر نوع تصادف یا سایر حوادث، ضرباتی شدید به مثانه وارد شده و می‌تواند منجر به پارگی یا سوراخ شدن آن شود. بیش ترین موارد پارگی مثانه به دلیل شکستگی‌هایی است که در ساختار لگن وجود دارند. در این مقاله به بررسی این مشکل و علل و راه های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.
دلایل پاره شدن مثانه
انواع آسیب‌هایی که منجر به پارگی مثانه می‌شوند
- پارگی به دلیل وارد شدن ضربه
- پارگی به دلیل وارد شدن یک جسم تیز و سوراخ شدن مثانه
زمانی که مثانه خالی باشد، توسط استخوان‌های لگن محافظت می‌شود. در صورتی که ضربه‌ای به قسمت‌های پایینی شکم وارد شود معمولا مثانه آسیب نمی‌بیند، اما هنگامی که مثانه شروع به پر شدن می‌کند، قسمت بالایی مثانه به سمت بالای شکم حرکت می کند (یعنی محلی که کمتر محافظت می‌شود و در مقابل ضربه‌ها آسیب پذیر است) و ممکن است در معرض هرگونه آسیب و ضربه قرار داشته باشد. این موضوع به خصوص در کودکان که استخوان‌های لگن آنها هنوز به طور کامل رشد نکرده است بیشتر دیده می‌شود. در صورتی که نیروی وارد شده به لگن قوی باشد مثانه حتی در زمانی که پر نباشد ممکن است دچار پارگی شود.
حوادثی که می توانند منجر به پارگی مثانه می‌شوند عبارتند از :
- تصادف با ماشین
- اقتادن وسیله سنگین به قسمت پایین شکم
- سقوط از ارتفاع
- پارگی توسط چاقو
- گلوله و ترکش
علائم پارگی مثانه
تمام آسیب‌هایی که موجب پاره شدن مثانه می‌شوند، سبب مشاهده خون در ادرار می‌شود. در افرادی که ضربه‌ی خارجی منجر به پارگی مثانه نشده است و علائم خارجی وجود ندارد مشاهده‌ی خون در ادرار اولین نشانه‌ی پارگی مثانه می‌باشد. در خانم‌ها در صورتی که پارگی مثانه شدید باشد ممکن است واژن نیز دچار پارگی شود و ادرار به داخل واژن نشت نماید در نتیجه خونریزی از واژن نیز مشاهده شود.
سایر علائم پارگی مثانه عبارتند از:
- درد در ناحیه‌ی زیر ناف علامت دیگر پارگی مثانه می‌باشد که ممکن است تشخیص آن مشکل باشد (با توجه به موارد متعددی که منجر به بروز درد در زیر ناف می‌شود.)
- احساس درد در هنگام ادرار کردن
- سخت بودن شروع ادرار
- ضعیف بودن جریان ادرار
- تب
- کمردرد شدید
تشخیص پارگی مثانه
تصویربرداری توسط اشعه ایکس یکی از روش‌های است که در سریعترین زمان می‌تواند پارگی مثانه را تشخیص دهد.
درمان پارگی مثانه
درمان پارگی مثانه با توجه به عاملی که منجر به پارگی شده است متفاوت می‌باشد.
در مواردی که ضربه ی وارد شده منجر به پارگی کامل دیواره‌ی مثانه نشده است با استفاده از یک کاتتر لخته‌های خون موجود در مثانه خارج می‌شود و پس از اینکه ادرار از حالت خون آلود به صورت شفاف اولیه بازگشت کاتتر خارج می‌شود.
در صورتی که پارگی مثانه در قسمت بالایی آن ایجاد شده باشد معمولاً به سمت شکم و قسمتی که روده، طحال و کبد قرار دارد باز می شود. نشت ادرار از مثانه به سمت شکم یک مشکل جدی و اورژانسی می‌باشد و باید در سریعترین فرصت درمان‌ها لازم انجام شود. در این موارد یک کاتتر تا مدت دو هفته در مثانه قرار داده می‌شود تا مثانه بهبود بیابد.
در صورتی که پارگی در قسمت‌های کناری و یا پایینی مثانه ایجاد شده باشد ادرار به بافت‌هایی که اطراف مثانه را پوشانده است نشت می‌نماید. در برخی موارد با قرار دادن کاتتر و خالی نگه داشتن مثانه می‌توان آن را درمان کرد، کاتتر تا زمانی که توسط اشعه ایکس سلامت مثانه تائید نشود باید داخل مثانه قرار داشته باشد.
اگر جراحات پیچیده وجود داشته باشد درمان جراحی تنها روش مناسب و موثر برای درمان می‌باشد. به عنوان مثال در مواردی که پارگی به دلیل ضربات چاقو و یا گلوله ایجاد شده است ابتدا جراحات اولیه توسط جراحی ترمیم می‌شود و سپس یک کاتتر تا زمان بهبود مثانه داخل آن قرار می‌گیرد.
پیشگیری از پارگی مثانه
همان طور که پیشتر اشاره شد یکی از دلایل پارگی مثانه تصادفات رانندگی می‌باشد. یکی از نکاتی که در جلوگیری از پارگی مثانه کمک کننده می‌باشد استفاده از کمربند ایمنی می‌باشد اما به یاد داشته باشید که کمربد ایمنی نباید روی شکم قرار بگیرد، اگر کمریند ایمنی دور شکم بسته شود و مثانه پر باشد در هنگام تصادف احتمال پارگی و آسیب به مثانه بیشتر می‌شود اما اگر کمربند دور کمر بسته شود می‌تواند شدت ضربه‌ی وارد شده به مثانه را کاهش دهد.
