فتق یا به اصطلاح عمومی باد فتق معمولا از جمله بیماری های شکمی بوده که در اثر ضربه یا عوامل دیگری ارگان های بدن به سایر بافت ها یا حفره های بدنی تغییر مکان می دهند. به عبارت دیگر می توان گفت فتق تغییر محل اعضایی از بدن بوده که به حفره یا بافت مجاور منتقل شده است. این بیماری زمانی بروز می یابد که یک ناحیه از یک عضو یا بافت از طریق یک لایه عضله ضعیف بیرون می زند. این بیماری را می توان بر اساس نوع و محل آن در دسته های مختلفی قرار داد. میزان شیوع فتق در مردان ، زنان و کودکان با یکدیگر متفاوت است. اگر شما هم می خواهید درباره فتق و درمان آن اطلاعاتی کسب کنید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
انواع فتق
بیماری فتق بر اساس نوع پیشروی و محل ایجاد آن به دو دسته تقسیم می شود:
فتق داخلی
در صورتی که بیرون زدگی فتق به سمت داخل بدن باشد به آن فتق داخلی می گوییم
فتق خارجی
در صورتی که بیرون زدگی فتق به سمت بیرون بدن باشد به آن فتق خارجی گفته می شود. این نوع فتق می تواند از طریق ماهیچه ها به سمت بیرون بدن فشار وارد کرده و در زیر پوست قابل لمس باشد.
فتق در کدام بخش های بدن ایجاد می شود؟
فتق می تواند در هر بخشی از بدن ایجاد شود اما بیشتر شکم را درگیر کرده و در اثر تضعیف عضلات شکمی ایجاد می شوند.در فهرست زیر قسمت های از بدن که فتق می تواند در آن ها رخ دهد آورده شده است:
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره آزمایش اسپرم
رایج ترین نوع فتق این نوع بوده و بیشتر در مردان شایع می باشد. در فتق کشاله ران روده از نقطه تضعیف شده وارد دیواره شکمی می شود. کانال مغبنی در کشاله ران قرار دارد. در مردان کانال ورود اسپرماتیک به شکم و در زنان در این کانال رباطی وجود داشته که سبب نگهداری رحم می شود.
در این نوع فتق بخشی از معده که از طریق دیافراگم به حفره سینه وارد می شود دچار فتق هیاتال می شود. این نوع فتق اغلب در افرادی میانسال و بالای 50 سال رخ می دهد.
این نوع فتق معمولا در نوزادان زیر 6 ماه دیده می شود. بطوریکه روده از طریق شکاف شکمی و در نزدیکی ناف بیرون می زند. اغلب با قوی شدن عضلات شکمی به طور خود به خود برطرف می شود.
این نوع فتق پس از عمل جراحی رخ داد و در طی آن بخشی از روده از شکاف جراحی یا بافت ضعیف بیرون می زند.
این نوع فتق از نوع داخلی ثانویه به شمار می رود. فتق دماغی یا سلبرال ناشی از رشد تومورها ، فورامن اکسیپیتال ( لوزه ای) ایجاد می شود.
این نوع فتق ناشی از جابجایی و بیرون زدگی دیسک در کانال اسپینال ستون فقرات گردنی ، مهره سینه ای و ناحیه کمری رخ می دهد.
این نوع فتق نیز رایج بوده و در اثر جابجایی احشاء شکمی رخ می دهد.
چرا دچار فتق می شویم؟
همانگونه که در بخش پیشین به آن اشاره شد علت ایجاد این بیماری تضعیف عضلات شکمی می باشد. بیماری فتق می تواند به صورت ناگهانی یا در طی زمان ایجاد شود. برخی مواردی که می توانند سبب تضعیف عضلات شوند به شرح زیر می باشند:
- صدمه وارد شده
- جراحی
- سن
- سرفه های مزمن
- نقص مادرزادی ( درست شکل نگرفتن دیواره شکمی)
برخی موارد می توانند سبب افزایش فشار در ناحیه شکم شوند که به عبارت زیر می باشند:
- بارداری
- یبوست مزمن
- بلند کردن اجسام سنگین
- آسیت یا آب آوردن شکم
- افزایش وزن به صورت ناگهانی
- انجام جراحی
- عطسه و سرفه های طولانی مدت
فتق چه علائمی دارد؟
علائم فتق با توجه به نوع آن و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است با این وجود برخی علائم به صورت مشترک هستند که به شرح زیر می باشند:
• برآمدگی بر روی شکم
• لمس فتق( بر آمدگی حین ایستادن و یا نشستن قابل لمس است)
• احساس درد در ناحیه شکم
• ضعف یا سنگینی در ناحیه شکم
• احساس سوزش یا درد در محل برآمدگی
• رفلاکس در معده
• درد در قفسه سینه
• مشکل در بلع
البته موارد گفته شده در همه افراد وجود ندارد و ممکن است بی علامت تنها با معاینات مشخص شود.
تشخیص انواع فتق
نحوه تشخیص فتق با توجه به نوع آن متفاوت می باشد. به عنوان مثال فتق ناف با سونوگرافی قابل تشخیص می باشد. اما فتق هیاتال نیاز به انجام عکس برداری و آندوسکوپی دارد تا پزشک به طور دقیق احشا شکمی را بررسی کند.
روش های درمان فتق
درمان قطعی این مشکل با استفاده از جراحی امکان پذیر است. جراحی فتق معمولا به صورت سرپایی بوده و حتی نیاز به بستری شدن ندارد. فراموش نکنید که مصرف داروها و تغییر در سبک زندگی تنها علائم این بیماری را کنترل می کند. دو روش قطعی بهبودی فتق به شرح زیر می باشد:
عمل فتق
در صورتی که بیمار درد شدید داشته باشد عمل فتق تنها راهکار درمان آن می باشد. بهترین اورولوژیست در تهران از طریق دوختن حفره ایجاد شده اقدام به درمان آن می کند. این جراحی با استفاده از وصله کردن سوراخ با توری جراحی انجام می شود. دوره نقاهت آن معمولا طولانی است و ممکن است بیمار تا 6 هفته قادر به راه رفتن نباشد.
لاپاراسکوپی
روش لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی آن روش کم عارضه تر بوده و به جای برش کم با استفاده از لاپاراسکوپ اقدام به سوراخ کردن بخش هایی از شکم می کنند که در جراحی لازم است. از طریق یک دوربین و تجهیزات جراحی پزشک اقدام به بستن حفره می کند. این روش دوره بهبودی کوتاه تری دارد.
سوالات متداول
بله در صورتی که فتق عمل نشود می تواند سبب انسداد روده و درد شدید در ناحیه اطراف تورم و حتی مرگ بافت های روده شود.
بله احتمال دارد فتق باشد و باید معاینات بیشتری انجام شود.
اگر درد دارید احتمال اینکه فتق باشد زیاد است